Lubrikant ve hidrolik akışkanların viskozite indeks (VI) kontrolü petrol endüstrisinde birçok üretim prosesinin önemli bir basamağıdır.
Viskozite, çok sayıda endüstride üretim kalite standardı olarak kullanılan bir parametredir. Yağ ve akaryakıt viskozitesi söz konusu olduğunda hangi sıcaklıkta ölçüm yapıldığını bilmek daha da önemlidir.
Viskozite indeksi sıcaklığın kinematik viskoziteye etkisini ifade eden ve bu etkiyi nümerik olarak ifade edebilmek için standardize edilmiş boyutsuz bir değerdir. Viskozite indeksi ile sıcaklığın viskoizteye etkisi arasında ters bir orantı vardır. Yani viskozite indeksi büyük olan bir akışkanın viskozitesi sıcaklığa bağlı olarak daha az değişmektedir. Bu duruma örnek olarak ham petrolden elde edilen parafinik bazlı yağları ve naftanik bazlı yağları verebiliriz. Parafinik yağların viskozite indeksi yüksek yani “VI>95” iken, naftanik yağların viskozite indeksi düşük ve “VI = 40–80″dir. Günlük yaşantımızda mumları düşünürseniz bu etkiyi hayal etmenize yardımcı olabilir.
Viskozite indeksi nasıl hesaplanır?
Viskozite indeksi hesaplama yöntemi ASTM D2270’te tanımlanmıştır. Viskozite indeksinde 37.8°C (100°F) ve 98.9°C (210°F) olmak üzere 2 referans sıcaklık temel alınır. Üretim prosesi sırasında viskozite indeksini ölçmek ve hesaplamak büyük bir zorluktur. Çünkü proses sıcaklığı büük ihtimal ile farklı bir sıcaklıkta olmasına rağmen viskozite bu iki referans sıcaklıkta ölçülmesi gerekir. Analizörler, referans sıcaklıkta yağ ve yağlayıcı türevlerinin viskozitesinin ölçülmesi konusunda bu aşamada devreye girer ve standart proses viskozimetrelerine karşı bu konuda üstünlüklere sahiptir.
2 tip viskozite analizörü vardır:
Kapiler Analizörler:
Sistem içerisinde bir pompa kullanılır ve dinamik viskozite ölçümü gerçekleştirilir. Ancak D445 standartına doğrudan karşılayan bir sistem değildir, çünkü sistem kinematik viskozitenin hesabı için harici bir yoğunluk ölçere de ihtiyaç duyar. Bunun yanısıra viskozite indeksini belirleyebilmek için sistem her biri farklı referans sıcaklık için 2 ayrı analizör gereklidir.
Titreşimli viskozimetre temelli on-line analizörler:
Tek bir analizör 2 referans sıcaklıkta da on-line viskozite indeks ölçümünü gerçekleştirebilir ve bu ölçüm ASTM D 2270–04‘e tam olarak uygundur.
Sofraser Thermoset In-line analizörler sürekli viskozite indeks kontrolünü başarıyla sağlayan bir çözümdür.
Thermoset KV tek bir prob ile doğrudan kinematik viskoziteyi ölçmeyi sağlayan ve cSt biriminde ölçüm yapabilen tek analizördür.
Termoset LT basit ve işlevsel yapısı ile referans sıcaklıkta ölçüm yapabilen en ekonomik viskozite analizörüdür.
