Reaktörlerde Sürekli Viskozite Ölçümü

Bilindiği gibi viskozite akışkanların akmaya karşı olan direnci ya da basitçe akmazlık olarak tanımlanmaktadır. Esasında endüstride sıvı bir akışkan olan her noktada en basit haliyle pompa seçimi ve karıştırıcı tasarımı amacıyla viskoziteyi bilmek önemlidir. Ancak polimerleşme süreçleri gerçekleştirilen reaksiyonlar ya da viskoz akışkanları içeren karıştırma prosesleri viskozitenin dimanik olarak değiştiği ve takip edilmesinin zorunlu olduğu süreçlerdir.

Yukarıda bahsedildiği gibi viskozite polimerizasyon reaktörleri başta olmak üzere birçok reaksiyon için önemli bir parametredir. Yıllardır süre gelen alışkanlıklarla belirli zamanlarda reaktörden örnek alıp laboratuvarda ya da reaktörün yakınına getirilen bir viskozimetre ile viskozite ölçmek yaygın bir yöntemdir. Gelin görün ki bu yöntem özellikle reaksiyon sonlarında, reaksiyonun bitirilmesinin karar verilmesi aşamasında zorluklara neden olur. Ölçüm ve örnek alma sırasındaki zaman kayıpları son ürünün kalitesinde ve kalitedeki tekrarlanabilirliğin düşüşüne neden olur. Bazı durumlarda reaktördeki üretim koşulları iş güvenliğini de tehlikeye atmakla beraber bazen de reaksiyonun sonlanmasındaki gecikmeler üretim ortamının jelleşmesine ya da aşırı katılaşmasına neden olup ciddi ekonomik kayıplar doğurur. Türkiye distribütörü olduğumuz Sofraser marka prosese viskozimetreleri Reaktörlerde zorlu koşullara dahi dayanabilecek şekilde tasarlanmış bir viskozimetredir. Reaktör tank gövdesine, alt bobmeye ya da sirkülasyon hattı gibi farklı alternatif montaj seçenekleri ile önceden imal edilmiş mevcut reaktörlere bile basitçe monte edilebilir. 76 mm çapındaki paslanmaz çelik montaj flanşının istenen noktaya kaynak yapılması ile sürekli viskozite ölçümüne başlanabilmektedir.

Tipik bir reaktörde viskozite reaksiyonun en başında düşük değerlerden, reaksiyonun sonuna yüksek viskoziteye kadar geniş bir aralıkta ölçülebilmektedir. Bir polimerizasyon sürecini düşünecek olursak MIVI proses viskozimetresiyle hammadde kalitesi tespiti için monomer aşamasından reaksiyonun başlangıç aşamasının tespiti ve polimerizasyon hızının kontrolüne kadar birçok bilgiye sahip olunabilirken. Reaksiyon süresince ve sonunda ürünün moleküler ağırlığı ya da ayırma prosesinde ürün konsantrasyonu ve kalitesi hakkında değerli veriler sürekli takip edilebilmektedir.

MIVI proses viskozimetresi farklı tipte elektronik konvertörleri sayesinde viskozite ve sıcaklık verisini sürekli olarak ekranında gösterbilmektedir. Aynıca 4-20 mA analog çıkışlar ve çeşitli tiplerde dijital çıkışlar ile viskozite verisini PLC, SCADA, DCS gibi kontrol sistemlerine aktarımını sağlamaktadır. Bu sayede örneğin reaksiyon sonunda pH değiştirmek için asit-baz pompasına komut gönderilebilmektedir.